3% - en wat zegt dat?

De grote tegenvaller vandaag was dat uit het onderzoek van Sanquin blijkt dat maar 3% van de bloeddonoren antistoffen hebben tegen Covid-19. Stiekem hadden we allemaal gehoopt dat we onverwacht op 50% zaten.

Wat kunnen we uit de cijfers afleiden? Ik vermoed dat we op basis van deze cijfers mogen zeggen dat de kans groot is dat 3% van de bevolking in Nederland besmet is geraakt. Het percentage zal vanzelfsprekend hoger liggen in verpleeghuizen, ziekenhuismedewerkers en inwoners van Brabant en een heel stuk lager bij bewoners van Groningen. 3% dus - dan hebben we het over ongeveer 525.000 mensen.

Ik wil eigenlijk een onderscheid maken tussen mensen die zelfstandig wonen en mensen in een verpleeghuis. Waarom? Mensen in een verpleeghuis zitten over het algemeen echt in de allerlaatste fase van hun leven. De gemiddelde verblijfsduur in een verpleeghuis is 7 maanden. Dat betekent dat wanneer een verpleeghuis wordt getroffen door een besmettelijke ziekte - of dat nu Covid-19 of de griep is, een groot deel van de populatie zal overlijden. Hoewel we nu draconische maatregelen nemen om de ouderen te beschermen tegen Covid-19, zijn we verder lankmoedig als het gaat om griep. We accepteren dat werknemers zich bewust niet laten inenten tegen griep en we nemen geen maatregelen om te voorkomen dat griep buiten de deur blijft. Voor de volledigheid: ouderen hebben een slechte immuunrespons op griepvaccinaties, dus die moeten het echt hebben van groepsimmuniteit. Er is inmiddels gelukkig meer aandacht voor de desastreuze situatie in verpleeghuizen en de vraag of we echt wel het juiste doen (https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/dood-door-eenzaamheid-in-het-verzorgingshuis~bf4e504b/ en https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/14/doden-in-verpleeghuizen-zoek-niet-naar-schuldigen-maar-richt-je-op-kwaliteit-van-leven-a3996741). 

Dan de loslopende, of in elk geval: zelfstandig wonende mens. Wat betekenen deze cijfers? In de presentatie van vandaag in de Tweede Kamer bleek dat ongeveer 3,5% van de mensen in de leeftijdsgroep18-50 antistoffen had, en 3% in de groep 51-70 jaar. 

De groep Nederlanders in de categorie 20-50 is ongeveer 6.455.000. Van deze groep zou dan ongeveer 226.000 mensen besmet moeten zijn geweest met Covid-19. Uit de cijfers van het RIVM van vandaag https://www.rivm.nl/documenten/epidemiologische-situatie-covid-19-in-nederland-16-april-2020 blijkt dat tot op heden 1026 mensen uit deze leeftijdscategorie in het ziekenhuis zijn opgenomen en dat 20 mensen zijn overleden. Uit eerdere berichten bleek dat het merendeel uit deze groep een (ernstig) onderliggende ziekte had. Op basis van deze cijfers zou je dus voorzichtig kunnen concluderen dat 0,45% van de mensen in de groep 20-50 opgenomen wordt in het ziekenhuis en dat 0,009% (iets minder dan 1 op de 10000) komt te overlijden. 274 mensen uit deze groep kwam overigens op de IC terecht: https://www.stichting-nice.nl 

Dan de groep 51-60. Die groep bestaat uit ongeveer 2.500.000 mensen. Daarvan zouden dan 75.000 mensen besmet zijn geweest. Dat heeft geleid tot 1530 ziekenhuisopnames (iets meer dan 2%) en 83 sterfgevallen (iets meer dan 0,1% - 1 op de 1000). 528 mensen kwamen op de IC terecht.

Tot slot de groep 61-70. Deze groep bestaat uit ongeveer 2.200.000 mensen. Ongeveer 66.000 mensen hebben Covid-19 gehad. 2100 mensen (3,2%) zijn in het ziekenhuis terecht gekomen, 850 mensen uit deze groep hebben op de IC gelegen (1,3%) en 299 zijn overleden (0,5% 1 op de 200).

Meer over de (over)sterftecijfers vind je hier: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/16/sterfte-onder-bewoners-van-institutionele-huishoudens-bijna-verdubbeld

Ik blijf erbij dat ook deze cijfers duidelijk maken dat het kabinet een twee-sporenbeleid moet gaan voeren. Aan de ene kant de jongeren (onder de 50) die op dit moment ook economisch opdraaien om de ziekteschade die overwegend onder ouderen valt in te dammen. Ik denk dan niet aan een 1,5 meter economie zoals Wiebes (man, 57 jaar) voorstaat en die dankbaar door Rutte (man, 53 jaar) wordt omarmd. Wat mij betreft is er voldoende aanleiding om mensen onder de 50 weer hun gewone leven te gunnen. Zij proberen wel zoveel mogelijk afstand te houden van elkaar, schudden geen handen en blijven thuis als zij zich ziek voelen. Grote evenementen (50+) blijven verboden. Restaurants mogen open, café's ook maar op voorwaarde dat mensen aan een tafel zitten. Voor mensen ouder dan 50 of mensen met een zwakke gezondheid blijven de huidige regels gelden: thuiswerken als dat kan, 1,5 meter afstand houden, geen restaurant- en cafébezoek (die controleren nu ook al op leeftijd, dus dat moet geen probleem zijn). Het belangrijkste is dat risicogroepen 50+, en mensen met een zwakke gezondheid zichzelf zoveel mogelijk beschermen door thuis te blijven en afstand te houden.

Er klinkt een steeds duidelijker roep om het openen van scholen. Daar sta ik helemaal achter, maar laten we alsjeblieft niet de fout maken alleen "kinderen die het echt nodig hebben" weer naar school te laten gaan. Alle kinderen hebben school nodig voor hun sociale ontwikkeling. Een focus op alleen het toetsbare leren zelf doet geen recht aan wat scholen kinderen verder nog meer bijbrengen en is stigmatiserend voor de kinderen die naar school "moeten".

Voor verpleeghuisbewoners moet als het even kan onderscheid worden gemaakt tussen degenen die heel graag - in afzondering - lang willen leven en diegenen, die liever eerder sterven, maar tot die tijd graag in gezelschap verblijven.

Aardig artikel over de harakiri-maatregelen die de overheden nu nemen: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/16/we-zijn-bezig-harakiri-te-plegen-we-overreageren-a3996962 met als belangrijkste tip: als je tot de risicogroep behoort voor Covid-19 bescherm jezelf en blijf thuis.